تل گاو شهر: Tolgaveshahr

قصر گل اندام ساسانی واقع در روستای تل گاو

قصر گل اندام ،نام کاخ و قصری در دوره ساسانیان بوده است که در زمان بهرام گور یکی از شاهنشاهان ساسانی و توسط وی برای " گل اندام" یکی از همسرانش " ساخته شده است . معروف است که هنگامی که بهرام گور در حال شکار به همراه همراهان و درباریان و نزدیکانش در" نخجیرگاهی" که موقعیت ومحل جغرافیایی  آن امروزه در «جنوب روستای تل گاو» و «زمین های مزروعی و دشت های گندمزار این روستا» واقع است،در هنگام شکار «سم و گوش آهویی» را با هم و به وسیله ی تیر می دوزد . سپس رو به " گل اندام " که "یکی از دختران وشاهزادگان درباری ساسانی" یا به نقلی یکی از بانوان زیباروی چینی بوده که ازطرف امپراطور چین به شاهنشاه ایرانی پیشکش شده بوده است و لذا جزو درباریان و خانواده شاهی درآمده بوده ، می کند و می گوید که ؛« مهارت مرا در شکار چگونه یافتی؟» و در پاسخ " گل اندام " که بانویی باهوش سرشار و زیرک بوده است ، می گوید که ؛ " کارنیکو کردن ،از پُر کردن است" یعنی پادشاه طی سالیان دراز تمرین کرده است تا به این مهارت دست یافته است .

چنین پاسخی برای شاهنشاه ساسانی گران می آید و به سرهنگ معروفی که از بزرگان درباری بوده و به احتمال فراوان " بزرگمهر " صدر اعظم باهوش ، کاردان و با تجربه ی ساسانی بوده است که صدر اعظمی انوشیروان عادل را هم در کارنامه ی خود دارد،حکم به قتل او رامی دهد . "گل اندام" از "سرهنگ"  یا "بزرگمهر" می خواهد که از خون او در گذرد ،وبه وی می گوید؛ ممکن است بعداً که از خشم  پادشاه کاسته شود بر تو سخت گیرد که چرا من را کشته ای . سرهنگ یا بزرگمهر هم از خون او در می گذر گذرد .

سپس او را در خانه ای نگهداری می کند تا در فرصت مناسب موضوع حل وفصل گردد .

در این میان گل اندام یک گوساله ای را از کوچکی بر دوش خود برای آب دادن از بالای کوه  پایین آورده و سپس به بالای کوه برمی گرداند . این کار را آنقدر ادامه می دهد تا گوساله بزرگ شده و تبدیل به گاوی بزرگ چثه می شود . او همچنان این کار را ادامه می دهد تا اینکه روزی از روزها که بهرام گور به شکار می رود ، سراغ گل اندام را از بزرگمهر می گیرد و از سرنوشت او جویا می شود . بزرگمهر هم که موقعیت را مناسب می بیند ،سرگذشت و شرح ما وقع را برای بهرام گور تعریف می کند . شاه از اینکه با تدبیر بزرگمهر گل اندام هنوز زنده است شادمان می شود و انعامی فاخر هم به وی می دهد و خواستار ملاقات با گل اندام می گردد . گل اندام هم که در جریان قرار می گیرد  ترتیب برگزاری مراسم باشکوهی را برای پذیرایی از شاهنشاه می بیند .

پس از صرف طعام و نوشیدنی ها ، بزرگمهر به شاه توضیح می دهد که گل اندام می تواند یگ گاو بزرگ جثه را از بالای قصر به پایین برده و سپس برگرداند . پادشاه ساسانی با تعجب  باور نمی کند که دختری جوان بتواند چنین کاری را انجام دهد . بزرگمهر هم برای اثبات مدعای خود به پادشاه پیشنهاد می کند که گل اندام در حضور جمع به این کار مبادرت ورزد . پادشاه می پذیرد .

گل اندام هم گوساله را که اکنون به گاو بزرگ و تنومندی تبدیل شده است را بر دوش گذاشته و در حضور حاضران و درباریان همراه بهرام گور از پله ها که حدود شصت پله بوده است ،پایین برده و گاو را آب نوشانده و سپس بر دوش گذاشته و به بالای قصر می آورد .

آنگاه پس از تعجب ، بهرام گور بفکر فرو می رود و به دخترک می گوید ؛ " کار نیکو کردن از پُر کردن است " . تو از زمانی که این گاو، گوساله ای بیش  نبوده ،آن را بردوش گذاشته و پایین برده و آورده ای ،تا کنون که به گاوی بزرگ تبدیل گشته است .گل اندام درپاسخ می گوید؛ پادشاه در پاسخ دخترکی که به او همین پاسخ را به هنگام شکار آهو داده بود دستور قتل صادر کرده بود، اکنون حکم این پاسخ پادشاه چیست؟ بر پادشاه عادلی چون بهرام به دور است که میان مردم عادی و بزرگان در قضاوت، تفاوت بگذارد . لذا بهرام گور از عمل خویش شرمنده شده و از گل اندام معذرت خواهی می نماید . پس از مراسم هم ضمن پاداش به بزرگمهر و دیگر کسانی که در این کار همکاری کرده اند وپادشاه را از ارتکاب عمل بد بازداشته اند،، از آنها قدر دانی نموده و از " گل اندام " هم که به لحاظ زیبایی ، باهوشی و زیرکی و کاردانی سرآمد بوده ، پیشنهاد ازدواج می دهد و او را به عقد خویش در می آورد و در همان مکان قصر باشکوهی برای گل اندام می سازد که به " قصر گل اندام" معروف بوده و هست . آثار این قصر هم اکنون در جنوب روستای تل گاو بر روی تپه یا کوهی به همین نام باقی مانده است . .

به نظر می رسد نام فعلی روستای تل گاو نیز برگرفته از همین داستان واقعی و تاریخی ایران زمان ساسانی و همین قصر، است . در ضمن محل کنونی روستای تل گاو و مزارع سرسبز و کشتزارهای اطراف آن در زمان ساسانیان جزوباغات و ییلاقات بزرگمهر ومنطقه و شهری آباد بوده است . آثاری هم که از گوشه و کنار این منطقه هر از گاهی کشف شده نیز گویا و تایید کننده ی همین موضوع می باشد.

منبع ؛ هفت پیکرنظامی گنجوی/نظام نامه/ امثال و ریشه ها ؛ حسین رحمت نژاد/تابلو نقاشی استاد فرشچیان/..... .

ع.جوکار

25/12/93
منبع: http://tolgave.blogfa.com/